به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی کتاب دستور زبان ادبی معاصر فارسی نوشته یوری روبینچیک ایران‌شناس بزرگ روس عصر دیروز سه‌شنبه 3 اردیبهشت با حضور کوروش صفوی، مجتبی منشی‌زاده، علی‌اصغر محمدخانی و مریم شفقی مترجم این کتاب در موسسه فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
مجتبی منشی‌زاده در این برنامه گفت: بازگردانی این کتاب که در دست دوستان است، حدود 6 سال پیش به خانم دکتر شفقی به عنوان یک کار پژوهشی پیشنهاد شد. علت این پیشنهاد هم آن بود که برخی از نویسندگان فارسی‌زبان از برخی عبارات و اصطلاحات کتاب استفاده کرده بودند، ولی به منبع اشاره‌ای نکرده بودند. در فرایند ترجمه کار، به دلیل مشکلاتی که وجود دارد و تعجیلی که در به پایان بردن کار وجود داشت، موفق نشدم همه کتاب را بخوانم، اما خرد خرد به صورت منفصل آن را مطالعه کردم.
وی افزود: باید بگویم که آقای صفوی به گونه‌ای درست می‌گوید و کتاب مجموعه‌ای از دستورهای زبان فارسی از آوا و واج تا جمله‌های مرکب است. یعنی از ابتدایی‌ترین مسائل زبان فارسی تا پیچیده‌ترین در آن وجود دارد. بنابراین کتاب مجموعه‌ای از مطالب گردآمده از همه‌چیز است الا معناشناسی و تحلیل کلام.
این زبان‌شناس در ادامه گفت: به گمان من این کتاب، اثر خوبی برای غیرمتخصص‌هاست. یعنی شاید به کار کسی که 20 تا 30 سال زبان‌شناسی کرده است، نیاید ولی برای مدارج پایین‌تر از او مفید خواهد بود. در زمینه مطالب آوایی زبان فارسی، ما در دانشگاه حدود 6 واحد درسی تدریس می‌کنیم. خب وقتی نویسنده خواسته چنین حجمی را در یک فصل کتاب جا بدهد، ناچار شده 400 صفحه مطلب را در یک فصل 30 یا 40 صفحه‌ای بگنجاند.
مترجم کتاب «ادبیات ملل مسلمان» گفت: سنجش ما درباره این کتاب، باید براساس کتاب‌هایی باشد که منتشر می‌شود و الان در بازار است، نه مباحث فنی و تخصصی که در دانشگاه‌های معتبر ما تدریس می‌شود. چند سال است که بین برخی دوستان محقق در دانشگاه علامه طباطبایی این بحث وجود دارد که ما صورت‌هایی در زبان داریم که در ظاهر «وند» هستند، ولی در باطن نیستند. باید با این‌ها چه کار کرد و چگونه دسته‌بندی‌شان کرد؟ تا دیروز به این‌ها صفت مرکب می‌گفتیم. امروز مرحوم یوری روبینچیک در کتابش نمونه‌هایی آورده که از بزرگ علوی، صادق هدایت و مجله سخن فراتر نمی‌رود. ولی این بحث را مطرح کرده که در دسته‌بندی‌های امروز ما اثرگذار خواهد بود.
مولف کتاب «آموزش عالی در ایران» گفت: درباره این کتاب دو نکته وجود دارد. اول اینکه یک کتاب دستور است. دوم اینکه یک غیر ایرانی آمده و فارسی یاد گرفته، بعد از بالا به آن نگاه کرده و در دقایق آن ظریف شده است. من و آقای صفوی روسی نمی‌دانیم پس قضاوتی درباره ترجمه کتاب نداریم، اما وقتی متن فارسی و ترجمه شده کتاب را می‌خوانیم، متوجه می‌شویم که ایراد کار گذاشت. جمله‌هایی هست که مفهوم نیستند و برخی افعال هم پشت سر هم آمده‌اند که می‌توان این دو ایراد را در چاپ‌های بعدی کتاب اصلاح کرد.
منشی‌زاده گفت: درباره لفظ معاصر در عنوان کتاب هم بحث است؛ چون ما از عبارت معاصر برای یک چیز استفاده می‌کنیم و روس‌ها به چیز دیگری معاصر می‌گویند. یک نکته مهم هم که وجود دارد، مرز میان زبان و ادبیات است. می‌توان تا حدودی پی برد که نویسنده کتاب، به زبان ادبی آثار توجه داشته است.
محمدخانی هم بعد از سخنان صفوی و منشی‌زاده گفت: فکر می‌کنم باید به این سه نکته توجه کرد که کتاب برای چه کسی نوشته می‌شود، درباره چه نوشته می‌شود و برای چه کسی نوشته می‌شود؟
نظر شما